Ülkemizde ve tüm dünyada bireylerin yaşadıkları ruhsal sorunların anlaşılması, açıklanması ve tedavi edilmesiyle ilgilenen iki temel meslek grubunu psikologlar ve psikiyatristler oluşturur. Bu meslek grupları arasındaki farklar toplum tarafından net biçimde bilinmediğinden, insanlar genellikle “psikolog” ve “psikiyatrist” kelimelerini eş anlamlı olarak kullanma eğilimindedirler. Fakat gerçekte bu iki grup profesyonelin eğitim süreçleri, ruhsal sorunlara yaklaşımları ve tedavi süreçleri arasında farklılıklar vardır. Aynı şekilde psikoloji ve psikiyatri de birbiriyle bağlantılı ancak farklı disiplinlerdir. Bu farklılıkların net biçimde anlaşılması, ruhsal sorunlar yaşayan bireylerin doğru uzmana yönlendirilmesini sağlayacağından oldukça önemlidir.
Psikoloji Nedir? Psikoloji, insan davranışlarını ve zihinsel süreçlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bireylerin ve grupların duygu, düşünce, davranış, motivasyon ve zihinsel süreçleri ile ilgili her türlü gözlem ve araştırmayı kendine konu alan psikoloji bilimi, bunu yaparken bilimsel yöntemi temel alır. Bu yüzden psikoloji ile ilgilenmek için bazı bilimsel metotları öğrenmek zorunludur. Bunlar; gözlem, ölçme, değerlendirme ve istatistiktir. Bulunan sonucun ya da değişimin güvenilir bir şekilde ispatını yapmak zorunludur.
İnsana dair her türlü alanda çalışma ve gözlem yapma imkanı olan psikoloji bilimi, kendi içerisinde pek çok alt alana ayrılır. Eğitim psikolojisi, sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi, sağlık psikolojisi, deneysel psikoloji, bilişsel psikoloji, endüstri psikolojisi gibi çeşitli uzmanlık alanları olan psikoloji biliminin en çok bilinen ve uygulamada yer alan alt dalı klinik psikolojidir.
Psikolog Kimdir? Psikologlar, insanın duygu, düşünce, davranış ve bilişsel süreçlerini sistematik olarak inceleyen, bu alanlarda gözlem ve değerlendirmeler yapan, üniversitelerin Fen-Edebiyat Fakültesi, Psikoloji bölümlerinden 4 yıllık lisans eğitimini tamamlamış kişilerdir. 4 senelik psikoloji lisansını bitirmek kişiye sadece “psikolog” unvanını verir; kişi ancak uzmanlık alanını ilgili yüksek lisans programlarına devam ederek belirlediği taktirde “Uzman Psikolog” unvanını alabilir. Klinik Psikoloji Nedir? Klinik psikoloji, duygusal, zihinsel ve davranışsal bozuklukların nedenlerini, tanı, tedavi ve korunma (önleme) yöntemlerini inceleyen ve psikoterapi yöntemleri ile müdahale eden psikolojinin uygulamalı bir alt dalıdır. Bu kapsamda, bireyin zihinsel, duygusal ve davranışsal sorunlarının değerlendirilmesi için gerekli psikometrik testlerin (kişilik, zeka, tutum, ilgi, klinik testleri gibi) uygulanması ve yorumlanması, alan ile ilgili teorik ve pratik araştırmaların yapılması da yine klinik psikoloji alanına girer.
Klinik Psikolog Kimdir? Klinik psikologlar, 4 yıllık psikoloji lisans eğitimlerinin ardından klinik psikoloji alanında yüksek lisans yaparak “Uzman Klinik Psikolog” unvanı alırlar. Genellikle kliniklerde, danışmanlık merkezlerinde ve hastanelerde çalışırlar. Danışanların problemlerini anlamak ve bu problemlerin ortadan kalkmasını sağlayacak en faydalı yöntemleri uygulamak amacıyla danışan ile ayrıntılı görüşmeler yapar, gerekli psikolojik testleri uygular ve gerektiğinde danışanı ilaç tedavisi için bir psikiyatra yönlendirirler.
Psikoterapi Nedir? Kökeni Yunanca’dan gelen psikoterapi kelimesi, psycho (akıl, ruh) ve therapy (tedavi, sağaltım) kelimelerinin bileşiminden türetilmiştir. Psikoterapi en genel anlamıyla duygusal, zihinsel ya da davranışsal bozuklukları ortadan kaldırmayı ya da azaltmayı hedefleyen tüm teknik ve yöntemlere verilen addır. Psikoterapi sadece ruh ve akıl sağlığı ile ilgili bozuklukları tedavi etmeyi amaçlamaz; aynı zamanda çeşitli alanlardaki (iş, aile, okul vs.) yaşam güçlüklerini çözümlemeyi, psikolojik uyumu arttırmayı ve kişisel gelişime yardımcı olmayı da hedefler. Psikoterapinin hedef kitlesi sadece psikolojik sorunları olan yetişkinler değildir; çocuklar, ergenler, aileler, çiftler ve çeşitli gruplar da bu hizmetten yararlanabilir. Bunu yaparken de, çeşitli yöntem ve ekollerden yararlanır.
Psikodinamik psikoterapi, bilişsel-davranışçı terapi, varoluşçu terapi, geştalt terapisi, aile terapisi, çift terapisi, grup terapisi, EMDR gibi pek çok psikoterapi yöntemi vardır. Bunlardan hangisinin kullanılacağı, problemin tanımı, psikoterapistin mesleki eğilim, birikim ve deneyimi ve danışanın beklentileri gibi faktörlerden etkilenir. Nitekim, araştırmalar tüm bu farklı ekol ve yöntemlerin yerinde kullanıldığı taktirde, etkin olduğunu göstermektedir. Buradaki önemli nokta, psikoterapistin problemi iyi tanımlaması ve uygun yönteme karar verebilmesidir. Bunun için de psikoterapist, danışan ile detaylı bir ön görüşme yapmalı, danışanı psikometrik testlere ve gerektiğinde ilaç tedavisi için bir psikiyatra yönlendirmelidir.
Psikiyatri Nedir? Psikiyatride, genelde ruh sağlığı hastalıklarına tıbbi bir bakış açısıyla yaklaşılır ve sıkıntıları azaltmak için biyolojik yöntemler esas alınır. Tıbbi yaklaşım, belirtileri “hastalığın” birer işareti olarak görür ve bu işaretlerin ortadan kaldırılması hedeflenir. Dolayısıyla psikiyatrik hastalıkların sınıflandırılması, tanı ve tedavi planlamaları psikiyatrinin birincil ilgi alnına girer. Psikiyatrik bozuklukların tedavisinde hastalığın özelliklerine göre tedavide ilaç tedavisi, EKT (elektrokonvülsif tedavi) gibi farklı yöntemler de kullanılır ve bu yöntemler ancak psikiyatri ihtisasını tamamlamış kişiler tarafından yapılabilir. Psikiyatri bilimi de psikoloji bilimi gibi duygu, düşünce, davranış ve zihinsel süreçleri inceler. Ancak yöntem olarak, biyolojik yaklaşımları, ilaç tedavisini ön planda tutar. Nitekim psikoloji bir sosyal bilim, psikiyatri ise tıp biliminin bir uzmanlık alanıdır.
Psikiyatr Kimdir? Psikiyatrlar, tıp fakültelerinden mezun olup, 4 senelik Psikiyatri ihtisasını tamamlamış tıp doktorlarıdır. Psikiyatrlar, duygu, düşünce, davranış ve zihinsel süreçlerle ilgili hastalıkların tanısını (birincil tanı, ayrıcı tanı, eş tanı) tıbbi bir yaklaşımla ele alarak değerlendirir ve gerekli tedavi planını yapar. Bu tedavi planını yaparken, ilaç, EKG gibi yöntemleri kullanabilir ve gerektiğinde psikometrik test uygulaması, hastaneye yatış (hospitalizasyon), konsültasyon gibi gerekli yönlendirmeleri yapar. Psikoterapi eğitimi alan psikiyatrlar psikoterapi de yapabilirler.
Kaynak: www.terapiportali.com’dan alınmıştır.