Onu sanatla tanıştırın

Elele Online'da yayınlanmıştır. https://www.elele.com.tr/blog/mursel-cavus/onu-sanatla-tanistirin

Sanat çocukların kendilerini daha iyi ifade etmesini, yaratıcı ve sosyal olmalarını, anda kalmalarını sağlıyor. Bu durumda bize de iş düşüyor; haydi ailecek sanatın peşinden gidelim.

İstanbul’da resmi rakamlara göre 15 milyon insan yaşıyor. Çocuklar bu çılgın kentte evlere, kreşlere, okullara ve alışveriş merkezlerine sıkışmış durumda. Gidebilecekleri park sayısı bile yeterli değil. Kendilerini ifade edebilecekleri alanlara ihtiyaç duyuyorlar. Klinik Psikolog ve Psikoterapist Elit Bilge Bıyıkoğlu, “İnsanlar, kendilerini ifade etme arzusu ile doğar. Dil gelişimi tam oturmamış bir bebeğin bile kendini ifade etme ihtiyacını sesler çıkarmasından, ağlamasından, ellerini ve ayaklarını oynatmasından görebilirsiniz. Sanat, tarih öncesi çağlardan beri bireyin kendisini ifade etme arzunu destekleyen önemli araçlardan biri. İçerisinde sınırsız materyali ve aktiviteyi barındırarak çocuğun kendisini ifade etmesini sağlıyor. Türü ne olursa olsun serbest, doğal ve özgür bir aktivite olduğu için çocuğa keşfetme, deney yapma, anda kalma ve kendi olma olanağı sunuyor. Sanatın ruh sağlığına ve çocuk gelişimine önemli katkılar sunduğu araştırmalarla da destekleniyor” diyor.

Çocuk mu proje mi? Son yıllarda, ruh sağlığı uzmanları çocuklarda serbest oyun ve sanat aktivitelerinin öneminden bahsetse de anne-babalar çocuğun akademik performansına daha fazla yöneliyor. Bıyıkoğlu, “Çocuğun ruhsal ihtiyaçlarını görmezden gelerek ‘proje çocuklar’ yetiştiriliyor. Gideceği okullar, alacağı dil eğitimleri, yapacağı sporlar, hatta seçeceği meslek grupları bile anne-babalar tarafından belirlenen çocukları kastediyorum. Kliniğimde, anne-babaların projelerinin bir noktada patladığına defalarca şahit oldum. Çocuk, hayatının bir noktasında ruhsal ve davranışsal semptomlar çıkarmaya başlıyor, aile durumla baş edemeyince psikoloğa başvuruyor. Seansta görülüyor ki projenin başrolünde olan çocuk projeden ruhsal olarak mustarip. Çocuğun temel ihtiyaçlarından keşfetme, serbest zaman, kendini ifade etme, anda kalma, kendi olma ve sosyal olma ihtiyaçları göz ardı edilmiş. Bir uzman olarak, çocuğun serbest sanat aktivitelerine katılmasının sağlanması bu temel ihtiyaçların karşılanmasında önemli bir araç” diyor.

Bir saatlik müze gezisi çok şeyi değiştirebilir Klinik Uzman Psikolog Elit Bilge Bıyıkoğlu sanatsal aktivitelerin kazanımlarını şöyle özetliyor:

Yaratıcı düşünmeyi geliştirir, problem-çözme becerilerini artırır: Matematiğin tersine, sanatta tek doğru cevap yoktur. Dolayısıyla sanat çocukları yaratıcı düşünceye ve çözümlere yönlendirir. Yaratıcılığı kutunun dışından bakabilme, alakasız gibi görünen iki fikri bir araya getirerek yeni yollar yaratma becerisi olarak tanımlayabiliriz. Temel problemlere çözümler getirebilme yetisi de yaratıcılık ile ilişkilendirilir. Özellikle yaratıcılık, çocuklarda karşılaştıkları zorluklarla başa çıkma becerisi getirmesi bakımından önemli. Sanat; çocuklarda belirsizliğe karşı rahat kalabilmeyi ve esnek düşünmeyi sağlar. Araştırmalara göre sanata maruz bırakılan çocuklar, yaratıcı ve orijinal olma, keşfetme, yenilik yapma gibi beceriler kazanırlar.

Nörolojik bağlantıları geliştirir: Sanat, türüne göre birden fazla duyumuzu (görme, duyma, dokunma, koklama ve tat) harekete geçiren bir aktivitedir. Bu denli kompleks bir aktivite, beyinde yer alan hücrelerin yeni bağlantılar oluşturmasına, başka bir deyişle beynin gelişmesine ve değişmesine olanak sağlar. Araştırmalara göre, sanatla uğraşmak beynimizin çeşitli bölgelerinde iletişimi uyararak psikolojik dayanıklılığımızı ve strese karşı direncimizi de arttırıyor.

Kendilerini ve çevrelerini anlamalarına destek olur: Çocuklar her gün çok sayıda yeni bilgi ve uyarana maruz kalıyor; bu kadar çok bilgiyi ve uyaranı özümseyebilecek ve yansıtabilecek güvenli bir yol arayışına ihtiyaç duyuyorlar. Sanat, çocukların karşılaştıkları olaylar karşısında duygularını yansıtmalarına, keşfetmelerine, şiddetli duygularla baş etmelerine yardımcı oluyor. Kelimelerin anlatamadığı ya da anlatmakta yeterli olmadığı durumlarda; sanatla uğraşmak güvenli bir dışavurum aracı. Çocukların sanatla ilgilenmelerini desteklediğimizde, kendilerini de tanımalarını sağlamış oluyoruz. Sanat aktiviteleri sayesinde çocuklar, tamamen yaratıcılığa açık ve güvenli bir ortamda kendi bedenleri ve kendi bedenlerinin yapabilecekleri konusunda farkındalık kazanıyor.

Empati, toleranslı olma ve sevgi hissini arttırır: Sanatsal aktiviteler çocukların insan doğasını anlamasına yardımcı olur. Sanat, çocuğun çevresindeki bireylere karşı duyarlılığını geliştirir. Çocuğun kendini başkalarının yerine koymasını sağlayarak empati gelişimini arttırır. Böylece, sanatın sosyal iletişime de katkı sağladığını söyleyebiliriz. Örneğin on binden fazla öğrenciyle yapılan bir araştırmada sanat müzesine yapılan bir saatlik gezinin çocukların hislerini ve düşünme biçimlerini değiştirdiği ortaya konmuş. Müzeyi ziyaret eden öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri artmış, kendilerinden farklı olan insanlara karşı daha fazla toleranslı olmaya başlamışlar, empatik davranışlar sergilemişler.